Lista aktualności Lista aktualności

Cis pospolity – skarb naszych lasów

Cis pospolity (Taxus baccata) to długowieczne drzewo iglaste, które występuje w Europie, Azji Zachodniej oraz Afryce Północnej. W Polsce jest rośliną rzadką, objętą ścisłą ochroną gatunkową. W naturze można go spotkać głównie w parkach narodowych, rezerwatach przyrody oraz w specjalnych stanowiskach ochronnych.

Charakterystyczną cechą cisa są miękkie, ciemnozielone igły oraz czerwone osnówki nasienne, przypominające jagody. Cis jest rośliną dwupienną, co oznacza, że osobne drzewa wytwarzają kwiaty męskie a osobne żeńskie. Kwiaty są niepozorne i pojawiają się wczesną wiosną, jeszcze przed rozwojem liści innych roślin. Zapylanie odbywa się za pomocą wiatru. Nasiona otoczone są mięsistą, czerwoną osnówką, która jest jadalna i słodka, lecz samo nasiono – podobnie jak reszta rośliny – zawiera silnie trującą substancję - taksynę.

Grafika przedstawia drzewo cisowe oraz jego gałązkę z owocami

Cis odznacza się dużą zdolnością do regeneracji, łatwo odrasta z pnia, rośnie wolno, ale może dożyć nawet kilku tysięcy lat. Drewno cisa jest bardzo trwałe i elastyczne, dlatego w przeszłości było chętnie wykorzystywane m.in. do wyrobu łuków i kusz, co przyczyniło się do znacznego spadku jego populacji. Właśnie dlatego, już w 1423 roku król Władysław Jagiełło objął ten gatunek ochroną. Chciał w ten sposób ograniczyć eksport drewna cisowego do Anglii, Niderlandów oraz Państwa Zakonnego.

Warto wspomnieć, że najstarszym drzew w Polsce jest właśnie cis o imieniu „Henryk” – Jego wiek w 2020 r. określono na około 1270 lat, cis Henryk wysoki jest na 15 m, i szeroki na 4,25 m. Drzewo chronione jest przez znajdujący się wokół niego drewniany płot oraz system monitoringu. To niezwykłe drzewo rośnie przy ścianie szczytowej stodoły w gospodarstwie  we wsi Henryków Lubański w województwie dolnośląskim.

Zdjęcie przedstawia najstarsze drzewo w Polsce - Cis Henryk

Ze względu na ogromne znaczenie przyrodnicze i zagrożenie wyginięciem, cis pospolity w jest objęty ochroną ścisłą, a ochrona obejmuje zarówno naturalne stanowiska, jak i programy restytucji, czyli przywracania tego gatunku do środowiska naturalnego. Jednym z takich projektów jest program „Cis”, prowadzony przez Lasy Państwowe.

Nadleśnictwo Taczanów również wzięło w nim czynny udział. W 2016 roku wprowadzono podsadzenie cisa na terenie Wyłączonego Drzewostanu Nasiennego w leśnictwie Biskupice w oddziale 588f na powierzchni 0,34 ha. Cis jest gatunkiem cieniolubnym, dlatego dobrze się czuje pod osłoną drzewostanu. Dziś po prawie dziesięciu latach posadzone cisy są zdrowe, silne i pięknie się prezentują.

Zdjęcie przedstawia podsadzenie cisowe w leśnictwie Biskupice

Cis pospolity to nie tylko symbol długowieczności i wytrwałości, ale także przykład, jak ważna jest ochrona rodzimych gatunków przed wyginięciem. Zachowanie jego stanowisk to nasz wspólny obowiązek wobec przyszłych pokoleń.